Ochrona dróg oddechowych przed pyłami, dymami cz1/2

Dzień dobry, dzisiaj temat:
Ochrona dróg oddechowych przed pyłami, dymami i mgłami toksycznymi.
Na przykładzie doboru ochron układu oddechowego do zagrożeń aerozolami toksycznymi, wyszczególnione są problemy wynikające z braku spójnego układu postępowania w takiej sytuacji. Opisana jest aluzja analizy "wskaźnika ochronności" jako elementarnego kryterium doboru wzorowanego na NIOSH Respirator Decision Logic.

1. KRYTERIA DOBORU OCHRON UKŁADU ODDECHOWEGO

Trywialny problem z jakim spotykają się producenci i dystrybutorzy ochron dróg oddechowych, to mail od klienta z pytaniem co ma kupić dla konkretnego stanowiska pracy: malarza, galwanizera, spawacza, operatora maszyny rolniczej, odlewnika. Od wiedzy i doświadczenia pytającego i od doświadczenia sprzedawcy bardzo często zależy życie lub zdrowie pracownika.
Poziom tej wiedzy jest często niewystarczający, a co gorsza przepisy i dostępne materiały informacyjne są często niejasne i niekonsekwentne.
Zamiarem niniejszej prezentacji jest wskazanie sposobu dobierania ochrony przed aerozolami toksycznymi i wskazanie zarówno sprzedawcy jak i odbiorcy} na ewentualne pułapki na tej drodze.

1.1. Podział ochron układu oddechowego

Istnieją dwa rodzaje (zapewnienia pracownikom świeżego powietrza do oddychania).
Można zaopatrzyć pracownika w:
Maskę oczyszczającą powietrze.
Maskę oczyszczającą z dmuchawą.
Przypadek drugi odrzucimy jako banalny, dysponując źródłem czystego powietrza zastanawiamy się jedynie zastanowić się czy to źródło nosić na plecach, przy pasie, czy plątającym nogi w wężu zasilającym.
Zajmiemy się pierwszymprzypadkiem.

Na wstępie ustalimy typy zagrożeń.
Może nim być:
1 Aerozole, areozol.
2 Pary i gazy substancji szkodliwych.
3 Aerozole oraz pary i gazy substancji szkodliwych.

Zajmiemy się zgodnie z wcześniejszym założeniem do aerozolami i sprecyzujmy jaki rodzaj ochron dróg oddechowych można stosować:

1 Półmaski jednorazowe.
2 Maski ochronne wyposażone w filtry wymienne lub wielokrotnego użytku.

Te drugie mogą funkcjonować na zasadzie wymuszenia przepływu powietrza przez filtr :

• oddechem pracownika
• wentylatorem (dmuchawą)

W obu tych przypadkach możemy filtry umieścić w konstrukcji:

• Ustnika - krępujące i niewydajne rozwiązane.
• Półmaski
• Pełnej maski
• Poza maską, w połączeniu z wężem.

A dodatkowo, ochrony z wymuszonym obiegiem powietrza mogą być oparte o budowę kaptura lub hełmu. Jak widać, fundamentalnym czynnikiem wszystkich tych ochron są filtry.

1.2. Klasyfikacja filtrów

Klasyfikacja przyjęta w Europie przewiduje trzy klasy filtrów:
P1 - filtr przeciwko pyłom, dla których NDS jest nie mniejszy od 2 mg/m3 (z wyłączeniem pyłów azbestu)
P2 - filtr przeciwko pyłom, dymom i mgłom, dla których NDS jest nie mniejszy od 0,05 mg/m3 oraz pyłom azbestu
P3 - filtr przeciwko pyłom, dymom i mgłom, dla których NDS jest mniejszy od 0,05 mg/m3, filtry stosowane w maskach przeciwpyłowych Secura P3 Gwarek.

Natychmiast po wejściu w życie tej klasyfikacji zaczęły się niekonsekwencje w oznaczaniu filtrów tymi klasami. Aby zrozumieć jak groźna może być ona dla potencjalnego użytkownika, trzeba przypomnieć jaki istotny parametr i jakimi metodami jest badany przy określaniu klasy filtrów. Tym atrybutem jest skuteczność filtracji. Bada się ją w Europie dwiema metodami:

1. Testem aerozolu chlorku sodu,
2. Testem mgły olejowej.

Pierwszy aerozol jest zwykłym aerozolem stałym: suche kryształki chlorku sodu zawieszone są w powietrzu. Zbadanie filtrów tym aerozolem odpowiada więc na pytanie jak efektywny będzie filtr przeciwko aerozolom stałym (pyły i dymy).

Drugi aerozol jest charakterystycznym aerozolem ciekłym: kropelki oleju zawieszone są w powietrzu. Badanie filtrów tym aerozolem odpowiada więc na zapytanie, jak skuteczny będzie filtr przeciw aerozolom ciekłym (mgła cieczy). Wymagane skuteczności dla poszczególnych klas znajduje się poniżej.

Na rynku ukazały się ostatnio bardzo skuteczne materiały filtracyjne, wytwarzane z włókien sztucznych techniką wydmuchu w strumieniu gorącego powietrza (tzw. materiały pneumotermiczne). Fundamentalnym mechanizmem filtracji jest w nich mechanizm oddziaływań elektrostatycznych pomiędzy naładowanym włóknem i przeciwnie naładowanymi cząstkami aerozolu. Filtry skonstruowane z tego materiału są bardzo wydajne gdy bada się je metodą chlorku sodu, szybko z kolei tracą swoje cechy filtracyjne gdy kropelki reozolu neutralizują ładunek na włóknach. Wynik ten uwidacznia się w teście mgły olejowej, ale dopiero w trakcie dłuższego testu.

Są na rynku filtry oznakowane jako P2 niewytrzymujące testu mgły olejowej.
Dla odróżnienia, czy filtry nadają się jedynie do filtracji cząstek stałych (pyłów i dymów) czy również cząstek ciekłych (mgieł) wdraża się obecnie znak rozróżniający podklasy: P2S dla pyłów i dymów oraz P2SL dla pyłów, dymów i mgieł. Co gorsza zaczyna sobie torować drogę na rynek również podklasa P3S.
Dla porównania można podać, że USA konsekwentnie trzyma się swojej własnej klasyfikacji filtrów i używa dodatkowych testów dla ich oceny. Klasy filtrów wg standardów USA to:

przeciwko pyłom o NDS nie mniejszym niż 0,05 mg/m3
przeciwko dymom o NDS nie mniejszym niż 0,05 mg/m3
przeciwko mgłom o NDS nie mniejszym niż 0,05 mg/m3
przeciwko pyłom, dymom i mgłom o NDS mniejszym niż 0,05 mg/m3
przeciwko pochodnym radonu
przeciwko pyłom i mgłom zawierającym azbest.

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł